Oparzenie to uszkodzenie tkanek poprzez działanie wysokiej temperatury (wrzątek, płomienie), działanie elektryczne (prąd) oraz działanie związków chemicznych (kwasy, zasady). Zmiany termiczne powodują utratę płynów a więc i różne powikłania ze strony układu sercowo-naczyniowego, oddechowego oraz nerek.
Główną odpowiedzią na poparzenie jest hiperkatabolizm ze znacznego stopnia zniszczeniem mięśni. Wsparcie żywieniowe jest istotnym elementem uzupełniającym leczenie.
Celami terapii jest m.in. utrzymanie równowagi płynowej i elektrolitowej, złagodzenie bólu, odpowiednia podaż kalorii, białka oraz witamin i składników mineralnych.
Jest wiele wzorów za pomocą których oblicza się zapotrzebowanie płynowe – jednak większość z nich zakłada, że powinno się dostarczyć 2-3 ml płynów/kg m.c./% oparzonej powierzchni. Oczywiście zasadami przetaczania płynów zajmują się lekarze.
Hiperkatabolizm powoduje, że osoba oparzona może stracić nawet 10% masy ciała w ciągu pierwszego tygodnia oraz 20-30% w ciągu kolejnych tygodni, gdy nie wdroży się odpowiedniego sposobu leczenia żywieniowego. Podczas hiperkatabolizmu następuje znaczna utrata białek wynikająca z rozpadu mięśni szkieletowych. Zaleca się podaż 1,3-2,0 g białka/kg m.c./dobę, u dzieci podaż powinna być większa (2,5-4 g białak/kg m.c./dobę)
Związkiem, który pomaga w regeneracji błony śluzowej oraz stymulacji układu odpornościowego jest glutamina podawana w ilości >0,3 g/kg m.c./dobę.
Tłuszcze powinno się ograniczyć, ponieważ ich większa ilość może prowadzić do powikłań infekcyjnych. Korzystne jest podawanie kwasów tłuszczowych omega-3 o działaniu przeciwzapalnym.
Cukry (glukoza) jest to główne źródło energii pomagające w gojeniu się ran. Ilość glukozy waha się nawet od 2-7 g/kg m.c./dobę.
Pacjenci poparzeni tracą wiele witamin i składników mineralnych poprzez sączące rany. Należy uzupełniać m.in. miedź (biorąca udział w syntezie kolagenu), cynk (wpływa na szybsze gojenie się ran), selen (antyoksydant), witaminę C, A i E.
Zaczyna się od leczenia pozajelitowego prowadzonego przez całą dobę. To też czasami jedyna droga na uzupełnienie wszelkich składników odżywczych. Następnie przechodzi się na żywienie dojelitowe poprzez założenie sondy. Takie żywienie powinno się zaczynać od diet peptydowych lub elementarnych rozcieńczonych z wodą. Ważne jest aby preparaty były wysokobiałkowe, wysokowęglowodanowe i niskotłuszczowe.
Zainteresowanych odsyłam do artykułu „Żywienie a oparzenia”, E. Swora-Cwynar, A. Kanikowska, E. Marcinkowska, M. Grzymisławki, Nowiny Lekarskie 2013, 82, 2, 181-185
