Dializa to oczyszczanie krwi z nadmiaru toksycznych produktów przemiany materii.
Do metod dializacyjnych zalicza się:
- Dializę otrzewnową – polegającą na przepłukiwaniu jamy otrzewnowej specjalnym płynem, do którego dostają się toksyny mocznikowe z krwi.
- Hemodializę – oczyszczanie krwi za pomocą dializatora. Krew przepływa przez maszynę składającą się z wielu kapilar, które oczyszczają krew z mocznika, kreatyniny, kwasu moczowego i innych toksyn a następnie powraca z powrotem do krwiobiegu pacjenta. Zabieg wykonuje się minimum 3 razy w tygodniu przez ok. 4 godziny. Jest to metoda częściej wykorzystywana oraz tańsza niż dializa otrzewnowa.
Zalecenia żywieniowe:
- Dieta powinna zawierać 35-40 kcal/kg m.c./dobę czyli ok. 2000-2500 kcal/dobę. Główne źródło energii to węglowodany (50-55% u pacjentów hemodializowanych i 40-50% pacjentów z dializą otrzewnową) pochodzące najczęściej z produktów skrobiowych jak pieczywo, makarony, kasze.
- Ilość białka w diecie osób hemodializowanych powinna wynosić ok. 1,2 g/kg m.c./dobę natomiast u pacjentów z dializą otrzewnową jest to ok. 1,2 – 1,5 g/kg m.c./dobę. Białko powinno pochodzi głównie z produktów pełnowartościowych a więc: nabiał, jaja, ryby, mięso. Na rynku są również preparaty, które można dodawać do potraw a które pozwalają zwiększyć ilość białka w diecie. Ilość białka musi być odpowiednio dopasowana do pacjenta, ponieważ niedobór powoduje niedożywienie natomiast nadmiar może powodować toksemię (samozatrucie).
- Tłuszcze powinny stanowić 30-35% energii podczas żywienia w hemodializie oraz 35-40% w dializie otrzewnowej. W związku z tym, że pacjentom często towarzyszy hipertriglicerydemia oraz zwiększone stężenie cholesterolu LDL zaleca się spożywanie tłuszczów pochodzenia roślinnego (oleje roślinne, oliwa z oliwek) oraz ryb bogatych w kwasy tłuszczowe omega-3.
- Należy ograniczyć potas do 1500-2000 mg/dobę by nie doszło do zatrzymania pracy serca oraz fosfor, którego nadmiar trudno usunąć podczas dializy. Ograniczyć należy również sód (sól kuchenną).
- Należy uzupełniać wapń oraz witaminy C, D i kwas foliowy.
- Ilość płynów = ilość wydalanego moczu + 500 ml.
„Dietetyka – żywienie zdrowego i chorego człowieka”, H. Ciborowska, A. Rudnicka, Wyd. PZWL, Warszawa 2007
