Suplementy diety są bardzo popularne i ogólnodostępne, jednak czy na pewno nieszkodliwe?
Suplement według ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia z 25.08.2006 r. to „środek odżywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzanych do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego”.
ICH CELEM NIE JEST LECZENIE!
Zgodnie z wymogami, producent suplementu diety powinien umieścić na etykiecie w języku polskim, w widocznym miejscu informacji:
- Określenie „suplement diety”
- Nazwy kategorii składników odżywczych lub substancji charakteryzującej lub wskazanie właściwości
- Porcję zalecaną w ciągu dnia i ostrzeżenie dotyczące jej nieprzekraczania
- Informację, że suplement nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety
- Stwierdzenie, że musi być przechowywany w sposób niedostępny dla dzieci.
Oznakowanie nie może wprowadzać konsumenta w błąd co do charakterystyki produktu (nazwy, właściwości, składu, trwałości, metod wytwarzania), właściwości, których nie posiada oraz sugestii, że suplement może zapobiegać/leczyć choroby. Nieprawidłowe oznakowanie i/lub reklama może zakończyć się karą nawet do 26 mln złotych.
Składnikami suplementów są głównie witaminy i składniki mineralne ale także spotyka się w składzie błonnik, aminokwasy, kwasy tłuszczowe omega-3, probiotyki, prebiotyki oraz produkty pszczele.
Teraz trochę statystyk:
- W 2015 r. Polacy wydali 3,5 mld złotych na suplementy kupując około 190 mln opakowań
- Co czwarta reklama w telewizji i co druga reklama w radiu dotyczy suplementów
- ¾ polskiej populacji deklaruje spożycie suplementów z czego 48% przyjmuje je regularnie a tylko 17% konsultuje ich spożycie z lekarzem lub farmaceutą
- Konsumenci wybierają suplement biorąc pod uwagę; wzmocnienie organizmu (55,4%), uniknięcie infekcji (44,3%), uzupełnienie diety (40,7%), brak energii (35,8%) i chęć poprawienia urody (31,7%)
- Większość konsumentów nie jest świadoma szkodliwych konsekwencji
Raport Najwyższej Izby Kontroli wykazał że:
- Wprowadzenie suplementu polega jedynie na złożeniu powiadomienia do GIS bez konieczności weryfikacji suplementu pod kątem bezpieczeństwa!
- Kontrole są prowadzone wyłącznie wybiórczo
- Liczba zafałszowanych suplementów na rynku cały czas rośnie a tego typu produkty są uważane za poważne zagrożenie zdrowia publicznego
- Wiele produktów nie wykazuje cech deklarowanych przez producentów i może zawierać szkodliwe dla zdrowia substancje niedozwolone np. stwierdzono, że w suplementach diety zawierających probiotyki, niestabilność liczby żywych bakterii stanowiła aż 89% próbek!
- Konsumenci są zagrożeni również przez nadmierne, nieprzemyślane i nieuzasadnione spożycie witamin i składników mineralnych, co może doprowadzić do przedawkowania np. zbyt duża ilość witaminy A może uszkadzać płód, zbyt duża ilość witaminy C może powodować kamicę nerkową a antyoksydanty w dużych dawkach zmieniają swoje działanie na prooksydacyjne, a więc przyczyniające się do miażdżycy czy nowotworów
- Suplementy diety mogą wchodzić w interakcje z lekami m.in. wapń w suplementach może ograniczyć działanie antybiotyków, chemioterapeutyków czy leków na nadciśnienie tętnicze, żelazo może obniżyć działanie tetracyklin a preparaty z żelazem i magnezem mogą zmniejszyć aktywność hormonów tarczycy.
Przed wdrożeniem suplementu należy skontaktować się z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem w celu dobrania odpowiedniego preparatu do potrzeb konsumenta, jego stanu zdrowia, przyjmowanych leków. Decyzja nie powinna zostać podejmowana pod wpływem reklam czy też rekomendacji znajomych.
„Suplementy diety – panaceum na wszystkie dolegliwości?, Wykład dr hab. M. Grembeckiej, Gazeta AMG 1/2019, 18-22
