Na występowanie przewlekłych chorób niezakaźnych olbrzymi wpływ ma nasza dieta, aktywność fizyczna, stosowanie używek oraz wiele innych czynników. Do tych chorób zalicza się m.in. cukrzycę, miażdżycę, otyłość oraz nowotwory. Przekładają się one na obniżenie jakości życia i/lub jego skrócenie.
WHO oraz inne towarzystwa amerykańskie czy europejskie opracowują rekomendacje, które dotyczą zasad prawidłowego żywienia w chorobach a także i ich prewencji. Jakie są główne zasady?
- Ograniczenie tłuszczów zwłaszcza nasyconych (zwierzęcych) a zarazem cholesterolu – są one odpowiedzialne za rozwój miażdżycy, cukrzycy, otyłości, nowotworów, wzrost cholesterolu LDL.
- Do diety należy wprowadzić tłuszcze nienasycone (roślinne) obniżające poziom cholesterolu LDL oraz podwyższające cholesterol HDL.
- Pamiętajmy o rybach – cennym źródle kwasów z rodziny omega 3, które zmniejszają ilość triglicerydów, ciśnienie krwi ale również działają przeciwzapalnie i antyarytmicznie.
- Warzywa i owoce – ważne źródło witamin, błonnika, składników mineralnych. Każda dodatkowa ich porcja w diecie zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych oraz udaru mózgu.
- Antyoksydanty (m.in. wit. E, C, b-karoten) – działają przeciwnowotworowo i przeciwzapalnie.
- Produkty zbożowe pełnoziarniste (chleby, kasze, ryże, makarony) powinny być w naszej diecie codziennie – są źródłem błonnika, który zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych a także pomaga w leczeniu cukrzycy oraz otyłości.
- Ograniczajmy sól i spożycie produktów konserwowanych i przetworzonych – sól zwiększa ryzyko nadciśnienia a także niektórych nowotworów.
- Ważne jest dostarczenie odpowiedniej ilości kalorii ponieważ ich zwiększona ilość przy zbyt małej aktywności fizycznej zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.
- Utrzymujmy zalecaną masę ciała – poprawia profil lipidowy, stężenie glukozy oraz obniża ciśnienie krwi.
Dostarczono dowodów, że wprowadzenie diety śródziemnomorskiej można wprowadzić jako modelowy sposób żywienia w prewencji wielu chorób.
Wg WHO poprzez zdrową dietę, aktywność fizyczną oraz zaprzestanie palenia papierosów można by uniknąć 80% incydentów wieńcowych, 90% przypadków cukrzycy a także 30% nowotworów.
„Zalecenia żywieniowe w prewencji chorób przewlekłych” L. Kłosiewicz-Latoszek, Probl. Hig. Epidemiol. 2009, 90(4): 447-450
