Optymalne ciśnienie tętnicze krwi wynosi <120 mmHg dla ciśnienia skurczowego
i <80 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego.
O nadciśnieniu mówimy gdy wartość ciśnienia skurczowego przekracza 140 mmHg zaś rozkurczowego 90 mmHg.
Nadciśnienie może mieć charaktery pierwotny o nieznanej przyczynie (>90% przypadków) oraz wtórny, do którego przyczyn zalicza się m.in. choroby nerek, nadczynność tarczycy, ostry stres, zatrucie ciążowe, przyjmowanie kortykosteroidów, zwężenie aorty.
W zależności od zaawansowania nadciśnienia można wyróżnić trzy stopnie:
- I stopień (nadciśnienie łagodne) – 140-159 mmHg / 90-99 mmHg
- II stopień (nadciśnienie umiarkowane) – 160-179 mmHg / 100-109 mmHg
- III stopień (nadciśnienie ciężkie) – > 180 mmHg / > 110 mmHg
Do czynników ryzyka zalicza się niewłaściwe nawyki żywieniowe (nadużywanie soli, produktów tłustych i słodkich, diety ubogie w potas, wapń, magnez oraz witaminę C), spożywanie herbaty/kawy/alkoholu, palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej, długotrwały stres, choroby sercowo-naczyniowe, hiperlipidemia, wiek powyżej 60 lat.
Objawy nadciśnienia są różne w zależności od stopnia nadciśnienia a zalicza się do nich m.in. przerost lewej komory serca, białkomocz, uszkodzenie nerwu wzrokowego, niewydolność serca, niewydolność nerek, powikłania mózgowe, udar mózgu.
U ponad 80% osób występuje nadciśnienie w formie łagodnej, które można kontrolować za pomocą odpowiedniej diety, aktywności fizycznej czy też technik relaksacyjnych. W cięższych przypadkach włączone zostaje leczenie farmakologiczne.
Najważniejszym celem diety Pacjentów z nadciśnieniem tętniczym jest osiągnięcie prawidłowej masy ciała co skutkuje poprawą stanu zdrowia lub nawet wyeliminowaniem problemu. Dieta powinna zawierać odpowiednie ilości składników roślinnych, błonnika, pektyn, wapnia, magnezu, flawonoidów czy też antyoksydantów.
Do produktów, które wykazują właściwości terapeutyczne w nadciśnieniu tętniczym zalicza się: czosnek, szczypiorek, liście czosnku niedźwiedziego, orzechy włoskie, ryby, seler naciowy, zielone warzywa liściaste, cytrusy, brokuły, owoce jagodowe, pomidory, róża, żurawina, winogrona czerwone, fasola czerwona, papryka.
Przykładowe surowce roślinne wykorzystywane w formie leczenia konwencjonalnego:
- Głóg dwuszyjkowy – bogaty w związki flawonoidowe, które rozkurczają mięśnie gładkie naczyń krwionośnych (co powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego), zmniejszają napięcie ścian tych naczyń (ustąpienie bólu i duszności) a także procyjanidyny, które zwiększają kurczliwość serca zwalniając częstotliwość (poprawa wydolności krążenia).
- Serdecznik pospolity – obniża ciśnienie krwi, reguluje czynność układu przewodzącego serca a także działa uspokajająco na układ nerwowy. Ponadto jest stosowany w nadpobudliwości nerwowej oraz w stanach skurczowych przewodu pokarmowego.
- Oliwka europejska – obniża ciśnienie tętnicze krwi jak i poziom cholesterolu LDL („złego”). Związki odpowiedzialne za efekt terapeutyczny to oleuropeina, olehydryna, kwas oleanolowy i hydroksytyrysol.
- Seler zwyczajny – zawiera wiele związków o działaniu przeciwutleniającym, przeciwzapalnym, zmniejszającym stężenie cholesterolu oraz obniżającym ciśnienie tętnicze krwi. Jednorazowa dawka terapeutyczna dla dorosłego człowieka wynosi ok. 6 średnich łodyg w postaci soku lub surówki.
- Czosnek pospolity – nie tylko obniża ciśnienie krwi ale także normalizuje czynność serca, obniża poziom cholesterolu LDL a ponad to dzięki allicynie działa przeciwbakteryjnie. Dawka toksyczna to 600 g/dobę ale sądzę, że nikt nie jest w stanie zjeść takiej ilości.
„Fitoterapia i dieta w zapobieganiu i leczeniu nadciśnienia tętniczego”, E. Gajda, Post. Fitoter. 2019; 20 (1): 73-80
