Kserostomia to zespół objawów, wywoływanych przez zmniejszenie lub brak wydzielania śliny.
Przyczyny mogą być związane z zaburzeniami gruczołów ślinowych (kserostomia prawdziwa) oraz subiektywnym odczuciem suchości przy prawidłowej funkcji ślinianek (kserostomia rzekoma). Suchość jamy ustnej występuje głównie u osób starszych oraz stosujących wiele leków, u palaczy i alergików.
Kserostomia może być także objawem nadczynności tarczycy, stanu zapalnego ślinianek, cukrzycy, AIDS. Niedobory żywieniowe również mogą przyczynić się do wystąpienia kserostomii. Dlatego aby temu przeciwdziałać ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości płynów.
Niewystarczająca produkcja śliny prowadzi do uczucia pieczenia w jamie ustnej, bolesnego przełykania, powstawania ran w obrębie jamy ustnej co wiąże się z dyskomfortem podczas spożywania posiłków ale także zaburzeniami mowy oraz kandydozą. To z kolei może przekładać się na spadek masy ciała oraz niedożywienie głównie osób starszych.
Ważne jest aby spożywać płyny podczas posiłku. Pozwoli to na zmiękczenie pokarmu i uformowaniu go w kęs pokarmowy. Umożliwi to także łatwiejsze przełykanie kęsów wykluczające powstawanie ran w jamie ustnej.
Pomocne jest także ssanie kostek lodu, żucie gumy oraz spożywanie soku z cytryny, który ma zza zadanie pobudzić ślinianki do pracy (taką samą funkcję pełni jogurt naturalny). Substytutem śliny jest również mleko, które wpływa nawilżająco na jamę ustną a także zmniejsza pH w płytce nazębnej.
Ograniczyć/wykluczyć należy alkohol, papierosy, kofeinę oraz pikantne, twarde potrawy/posiłki.
Dieta powinna także uzupełniać niedobory witamin i składników odżywczych a także uwzględniać temperaturę posiłków oraz ich konsystencję
„Kserostomia – etiologia i dietoterapia”, A. Wesoły, M. Lewandowicz, Postępy Dietetyki w Geriatrii i Gerontologii 2017; 2(3):18-22
