Osteoporoza charakteryzuje się zmniejszeniem masy kostnej oraz upośledzoną mikrostrukturą tkanki kostnej. Dlatego też u osoby chorej występuje większa podatność na złamania. Choroba częściej występuje u kobiet w okresie pomenopauzalnym.
Osteoporoza dzieli się na:
1) Pierwotną (80% przypadków)
2) Wtórną (20% przypadków) – jako następstwo innych stanów chorobowych m.in. chorób nowotworowych, nadczynności tarczycy, zmniejszenia czynności gruczołów płciowych, długotrwałego unieruchomienia, reumatoidalnego zapalenie stawów (RZS).
Czynnikami ryzyka osteoporozy są:
a) Uwarunkowania genetyczne (płeć żeńska, predyspozycje genetyczne, wczesna menopauza)
b) Nieprawidłowa dieta (niedobór wapnia oraz witaminy D, nadmiar fosforu)
c) Nieprawidłowy styl życia (palenie tytoniu, brak aktywności fizycznej, picie alkoholu)
d) Długotrwałe stosowanie niektórych leków
e) Zaawansowany wiek
Objawy:
Osteoporoza rozwija się przez długi okres czasu w związku z powolnym ubytkiem masy kostnej.
Objawami późniejszej fazy choroby są m.in.: bóle pleców, ograniczenie ruchów, deformacja klatki piersiowej, upośledzenie czynności układu oddechowego, zmniejszenie wzrostu.
Badania diagnostyczne:
Morfologia krwi, badanie moczu, badania za pomocą których oceniany jest metabolizm kości, badania hormonalne, RTG (kręgosłupa, kości ręki, kości miednicy), badania densytometryczne (umożliwiające zbadanie gęstości mineralnej kości).
Konsekwencją osteoporozy są złamania. Ich ryzyko jest zależne od szczytowej masy kostnej oraz jej utraty wraz z wiekiem.
Spadek masy kostnej u kobiet jest szybszy (1-2%/rok) niż u mężczyzn (0,2-0,5%/rok).
Leczenie
Oprócz przyjmowania preparatów farmakologicznych bardzo ważna jest odpowiednia dieta, która powinna uwzględniać prawidłową podaż wapnia, fosforu, magnezu, witamin: D, C, B6.
- Wapń – główny składnik mineralny kości oraz zębów. Jego niedobór przyczynia się do występowania krzywicy u dzieci oraz osteoporozy u dorosłych. Źródłami wapnia są: mleko i jego przetwory, niektóre przetwory rybne.
- Witamina D – polepsza wchłanianie wapnia z diety. Źródłami są: masło, ryby, grzyby. Należy pamiętać, że witamina D jest syntetyzowana w skórze za pomocą promieni UV.
- Witamina C – bierze udział w przemianach witaminy D. Źródła: świeże warzywa, owoce.
- Witamina B6 – wpływa na wzrastanie kości oraz homeostazę wapniową. Źródła: mięso, mleko, jaja, rośliny strączkowe.
- Magnez – pierwiastek niezbędny do prawidłowej budowy układu kostnego, ściśle powiązany z metabolizmem wapnia.
- Fosfor – obok wapnia główny składnik budowy kości. Nadmiar fosforu zmniejsza natomiast wchłanianie wapnia. Źródła: przetwory mięsne, sery topione, koncentraty zup, przetwory mleczne, pieczywo, mięso, ryby.
