Stan po udarze mózgu wymaga nie tylko odpowiedniego leczenia farmakologicznego ale także prawidłowego postępowania żywieniowego. Temat jest ciężki dla osób po przebytym udarze ale także dla bliskich.
Udar mózgu to nagłe zakłócenie w dopływie krwi do pewnej części mózgu. W efekcie dotknięty obszar mózgu jest pozbawiony dostępu do tlenu co powoduje zniszczenie tkanki mózgowej a co za tym idzie – skutki neurologiczne.
Wyróżnia się:
- Udar niedokrwienny (80% przypadków) – spowodowany jest skrzepem, który blokuje naczynia krwionośne w mózgu, prowadząc do niedotlenienia.
- Udar krwotoczny (10% przypadków) – wywołany pęknięciem osłabionych/zniszczonych naczyń krwionośnych, powodując krwotok.
Czynniki, które zwiększają ryzyko udaru, a na które możemy wpłynąć za pomocą odpowiedniej diety i zdrowego stylu życia to: nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu, cukrzyca, nadmierne spożycie alkoholu, podwyższony poziom lipidów, otyłość.
Objawy są zależne od umiejscowienia oraz stopnia zaawansowania udaru:
Utrata zdolności mówienia, czytania, rozumienia, słaba koordynacja ruchowa, nietrzymanie moczu, depresja, trudności w połykaniu, paraliż jednej strony ciała, zaburzenia wzroku, zmiana smaku/zapachu, problemy z pamięcią, niestabilność emocjonalna i wiele innych.
Częstym zaburzeniem jest trudność w połykaniu (dysfagia), która może prowadzić do aspiracji pokarmów/płynów do dróg oddechowych. Jeśli nie jest skutecznie leczona może prowadzić do niedożywienia a także odwodnienia.
Gdy pacjent ma ciężkie trudności z połykaniem, należy zastosować żywienie enteralne a więc przez sondę nosowo-żołądkową (najczęściej) lub założyć gastrostomię (dostęp do żołądka, przez powłoki skórne). Obie te metody wymagają zgody pacjenta oprócz stanu gdy u pacjenta wystąpiło zaburzenie funkcji poznawczych, zaburzenie funkcjonowania.
Gdy pacjent karmiony jest doustnie należy zastosować modyfikację diety, która polega na:
– zmianie konsystencji i kleistości pokarmów w celu zapewnienia bezpiecznego przesuwania pokarmu, zmniejszając ryzyko zachłyśnięcia,
– zastosowaniu substancji zagęszczających.
Należy uważać w szczególności na produkty o wysokim ryzyku a więc:
- Produkty żylaste/włókniste – ananas, fasolka szparagowa, sałata,
- Warzywa i owoce ze skórką,
- Produkty chrupiące – sucharki, herbatniki,
- Produkty twarde – orzechy, nasiona,
- Produkty z łuskami – kukurydza, pełnoziarniste pieczywo,
Oczywiście za każdym razem będę przypominać, że dieta jest indywidualna dla każdego pacjenta, uwzględniając stan chorobowy, wiek, masę ciała, wzrost, stosowane leki/suplementy, preferencje.
