Na wstępie chciałabym zaznaczyć, że z wyłonioną stomią da się normalnie żyć, pracować, uprawiać aktywność fizyczną i nie trzeba rezygnować z życia towarzyskiego. Nadal można chodzić do kina, teatru, na koncerty a także na basen. Unikać należy jedynie sportów wymagających ogromnych nakładów energii, które są czynnikiem urazów jak np. karate, zapasy, boks. Wiele zależy od naszej psychiki dlatego też zalecana jest współpraca pacjenta z lekarzem, dietetykiem oraz psychologiem, którzy pozwolą nam się oswoić ze stomią.
Zaleca się edukację pacjenta na temat tego czym jest stomia, jak z nią żyć. Im więcej pacjent będzie wiedział przed operacją, łatwiejsze będzie oswojenie się ze stomią po operacji. Oprócz edukacji zalecane są również ćwiczenia oddechowe aby ograniczyć pracę tłoczni brzusznej i zmniejszyć ból pooperacyjny rany.
- Rehabilitacja pooperacyjna
W tym okresie ważne jest wdrożenie odpowiednich ćwiczeń oddechowych, profilaktyki przeciwzakrzepowej oraz nauka pozycji ułożeniowych i pionizacji z udziałem balkoników oraz podpórek pod nadzorem lekarza. Będąc już w domu ważne jest podkładanie wałka lub poduszki pod nogi podczas leżenia a także chodzenie w pozycji pochylonej. Po przeprowadzonej rehabilitacji nasza sprawność powinna być na takim samym lub zbliżonym poziomie do stanu sprzed operacji. Zaleca się wykonywanie regularnych ćwiczeń dostosowanych do stanu zdrowia pacjenta, wieku oraz kondycji.
- Rehabilitacja seksualna
Zmniejszony popęd seksualny oraz zaniechanie kontaktów seksualnych może być spowodowane czynnikami psychicznymi oraz somatycznymi. Wynikiem operacji może być uszkodzenie unerwienia lub też unaczynienia narządów płciowych. Jest to jednak problem występujący jedynie u Panów (ale oczywiście bardzo rzadko!). U kobiet ta operacja nie ma wpływu na zdolności seksualne, zapłodnienie czy też ciążę. Problemem może być jedynie ból spowodowany usunięciem odbytnicy oraz suchość pochwy. Jednak pamiętajmy, że mimo zabiegów chirurgicznych czy też wyłonionej stomii nadal jesteśmy atrakcyjni i wartościowi a uczucia i kultura partnera/partnerki powinny nas do tego w zupełności przekonać.
- Rehabilitacja psychospołeczna
Osoby ze stomią często gorzej postrzegają samych siebie w otaczającym ich społeczeństwie. Dlatego tak ważne jest wsparcie nie tylko lekarzy, psychologów, dietetyków ale przede wszystkim rodziny i bliskich. Często pierwszą osobą, którą widzimy po operacji to pielęgniarka. To właśnie ona powinna jako pierwsza łagodzić napięcia oraz stany lękowe, edukować, słuchać ze zrozumieniem oraz zwiększać poczucie bezpieczeństwa. Można również przystąpić do klubów czy też grup wsparcia dla osób ze stomią.
- Usprawnienie wydalania (irygacja)
To również zabieg poprawiający jakość życia pacjenta ze stomią. Irygacja polega na oczyszczeniu jelita grubego z mas kałowych za pomocą wody co pozwala na pośrednie kontrolowanie oddawania stolca. Irygacja jest proponowana dla pacjentów z kolostomią i przeciwwskazana dla pacjentów z wyłonioną ileostomią, zwężoną stomią lub przepuklinami w obrębach stomii. Irygacja oprócz nauki samoistnego odruchu wypróżniania również ma inne zalety m.in. zmniejsza ilość wydalanych gazów, zmniejsza ilość zużytych woreczków stomijnych a także poprawia apetyt. A co najważniejsze zapewnia komfort fizyczny i psychiczny.
Irygacja powinna być wykonywana o tej samej porze każdego dnia, najlepiej 30 minut po śniadaniu. Po upływie ok. 3-4 tygodni należy zaprzestania irygacji oraz należy obserwować pracę jelit. U 50% pacjentów udaje się wypracować w ten sposób regularne oddawanie stolca. Jeśli wypróżnienia nie są jednak regularne, zabieg irygacji powtarza się przez kolejne tygodnie.
„Rehabilitacja pacjentów ze stomią jelitową.”, A. Ławnik, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2015, Tom 21, Nr 1, 84-87
